“Od 9-go tego miesiąca przybywa w Solurze Generał Kościuszko; zamyśla on podjąć podróż szlakiem alpejskim i przebywać tak długo w Szwajcarii, aż nastaną spokojne czasy, które pozwolą mu na ponowny miły pobyt w Paryżu.” (tłum.)
____
“Solothurnisches Wochenblatt” (Tygodnik Solurski) z 15 lipca 1815 r.
“W dniu 12 kwietnia przybył do Solury czcigodny wychowawca i pedagog (Johann Heinrich) Pestalozzi. Złożył on wizytę Generałowi Kościuszce, którego poznał osobiście w Paryżu w 1803 r. W serdecznej atmosferze spędzili obydwoje razem kilka godzin na rozmowie.” (tłum.)
____
“Schweizerbote” (Goniec Szwajcarski) z daty 25 kwietnia 1816 r.
“Już od przeszło roku (rok i 9 miesięcy) – donosiła gazeta – mieszka wśród nas polski bohater walk o niepodległość, Tadeusz Kościuszko. /…/ Świat zapomni niektórych monarchów i wielu już z nich zapomniał, ale Kościuszko pozostanie na zawsze w jego pamięci. /…/ Niech żyje szczęśliwy na wolnej ziemi szwajcarskiej, jak na to zasługuje swoją cnotliwością. Wszędzie w kraju jest on miłowany, jako dobroczyńca ubogich. Wszędzie rozdaje dobroczynne dary, /…/. Gdy udaje się konno na przejażdżkę otaczają go, niczym ojca, dzieci i żebracy. Sam udaje się do okolicznych wiosek, aby odwiedzać opuszczonych ubogich.” (tłum.)
____
“Schweizerbote” (Goniec Szwajcarski) z 10 kwietnia 1817 r.
„Dnia 15 bm. wieczorem zmarł w Solurze Wielmożny Pan Kościuszko. Z głębokim żalem przyjęli tą wiadomość ci, którzy mieli szczęśliwą okazję bliżej poznać tego szlachetnego przyjaciela ludzi. Żył z dala od sfer wielkoświatowych. Jedynie codzienna lektura, towarzystwo paru przyjaciół i działalność dobroczynna wypełniały w wysokiej mierze tą piękną duszę obdarzoną Bożym darem czynienia dobra. Ubogich i cierpiących brał pod swą opiekę w najszlachetniejszy i szczodrobliwy sposób. W swym testamencie (z 10 października 1817 r.) myślał z dobroczynnością o ubogich i polecił, aby w czasie pogrzebu trumnę z jego zwłokami nieśli żebracy. Solura przeżywa powszechnie jego śmierć i gdzie w sercach tkwi uczucie szacunku dla godności i wolności człowieka, tam zachowana będzie pamięć o tym synie i bohaterze wolności, za którą przelewał swą krew na obydwóch kontynentach.” (tłum.).
____
“Aarauer Zeitung” (Dziennik Argowii), z 18 października 1817 r.
“Świadectwo zgonu: Tysiąc osiemset siedemnastego roku dnia piętnastego października zmarł w Solurze znakomity, sławny i szczodrobliwy Wielmożny Pan Tadeusz Kościuszko, ostatni Naczelny Wódz wojsk Rzeczypospolitej Polskiej – i w dniu dziewiętnastego tegoż miesiąca i roku w obecności Najdostojniejszych Przedstawicieli Kapituły Kościoła i Parafii św.św. Ursusa i Wiktora, ogółu duchowieństwa zarówno świeckiego jak i zakonnego, a także Senatorów i Sędziów Trybunałów wyższej i niższej instancji, oraz Przedstawicieli Urzędów cywilnych, a także w obecność rzeszy mieszkańców i ludzi ubogich powołanych do udzielenia pomocy (w niesieniu trumny zmarłego) – złożono jego zwłoki w Kościele pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Niepokalanego Poczęcia."
____
“Solothurnisches Wochenblatt” (Tygodnik Solurski) z 1-go listopada 1817 r.
“Akt złożenia zwłok do grobu: Dzisiaj, w niedzielę 19-go października 1817 r. o godzinie 3-ej popołudniu, w zakrystii Kościoła dawnego Kolegium Jezuitów, obecnie Kolegium Profesorów (Kościół N.M. Panny Niepokalanego Poczęcia), zebrali się Jaśnie Wielmożni Panowie w osobach: p. Pułkownika artylerii Józefa Sury von Bützi, Radcy i Burmistrza Miasta Solury, oraz formalnie zaproszonych : p. (Franz) Xaver’ego Zeltner’a, b. Prefekta Kantonu Solury i p. Xaver’ego Amiet’a, notariusza z Solury, wykonawcy testamentu Jego Ekscelencji b. polskiego Naczelnika, Tadeusza Kościuszki, oraz w obecności niżej podpisanych Wielce Czcigodnych Świadków, – aby uczestniczyć w obrzędzie złożenia do grobu zwłok śp. Tadeusza Kościuszki. Zwłoki zmarłego zostały we wspomnianym powyżej miejscu przeniesione z drewnianej trumny do trumny cynowej, która po zalutowaniu włożono ponownie do drewnianej trumny i opatrzono, po zamknięciu, urzędową pieczęcią Miasta Solury, przybitą przez wyżej wymienionego Pana Burmistrza, pieczęcią rodzinną (Zeltnerow), przybitą przez wymienionego wyzej Pana Zeltner’a, oraz pieczęcią wyrytą z pierścienia śp. Naczelnika Kościuszki, przybitą przez wykonawcę testamentowego, notariusza Amiet’a. Poczem trumnę wyniesiono z zakrystii i złożono pod drugim sklepieniem w podziemiach Kościoła, a mianowicie w krypcie pod ołtarzem św. Ignacego. Na dowód wiarygodności niniejszego aktu, Dostojni Świadkowie tu obecni, wraz z Notariuszem, złożyli swoje własnoręczne podpisy. Sporządzono w Solurze, dziewiętnastego października tysiąc osiemset siedemnastego roku, 1817 r. Podpisali: Johann Walter, profesor filozofii; Viktor Oberlin; Lorenz Anton Bettin; Grim, pułkownik; Ludwik Malhomme z Zamościa, Polska; Tadeusz Wernik z Warszawy, Polska. Potwierdził: Kirchhofer, notariusz publiczny i zaprzysiężony.” (tłum.).
____
“Solothurnisches Wochenblatt” (Tygodnik Solurski) z 1-go listopada 1817 r.