Polonia na Haiti - Polish Legions

Po ogłoszeniu niepodległości Haiti w 1804 roku, do konstytucji został dodany zapis, że Polacy i Niemcy jako jedyni przedstawiciele białej rasy mogą osiedlać się na Haiti. Swój nowy dom na Haiti znalazło ok 400 Polaków, którzy pobierali się z miejscowymi kobietami i osiedlali w różnych miejscach wyspy.

Podczas wyprawy udało nam się dotrzeć do Cazale, Fond Blanc, Fond des Blancs, Gri Gri, Port Salut, Roche-a-Bateau gdzie spotkaliśmy potomków legionistów, mieszkających na Haiti do dziś. Nie posługują się językiem polskim, ale mocno przyznają się do swoich polskich korzeni, nazywając się La Polagne.

Polacy na Haiti to również ludzie, którzy współcześnie działają dla dobra Haiti tacy jak Zofia Witucka, która w Jacmel wybudowała szkołę im. Jana Pawła II ufundowaną ze zbiórek polaków, czy Elżbieta i Krzysztof Szybińscy, którzy od dawna mieszkają na Haiti i pomagają w edukacji dzieciom w Cazale i Fond Blanc.

Poznaj miejsca związane z historią Poloni na Haiti.

Pierwszy polski żołnierz, który zamieszkał w Cazale nazywał się Zalewski, stąd nazwa miejsca Cazal, czyli dom Zalewskiego. Z biegiem czasu do Cazale przybywało więcej polskich żołnierzy, aby osiąść spokojnie w polonijnej wiosce. W tym czasie pewna grupa Brytyjczyków, próbowała wyrzucić Polaków z Cazale i zająć ich miejsce, ponieważ miejscowość leży blisko stolicy Haiti Port aux Prince, proceder ten został szybko powstrzymany przez ówczesne władze.

Mała miejscowość w górach, która leży w sąsiedztwie z Cazale. Poprzez swoje bliskie położenie Fond Blanc i Cazale tworzyły mikro aglomeracje polonijną na Haiti. Podobnie jak w przypadku Cazale i tu osiedlali się polscy legioniści zaraz po odzyskaniu przez Haiti niepodległości. Wiele dokumentów o Fond Blanc zostało zniszczone podczas tragicznych dla polonii czasów w 1963 roku.

Miejscowość się w departamencie Sud na Haiti w Aquin Arrondissement. Jest domem wielu ludzi polskiego pochodzenia, którzy przyłączili się do haitańskiego ruch oporu w czasie wojen napoleońskich, po zmianie stron z walk w pułkach francuskich. Po zakończeniu buntu zaoferowano im obywatelstwo haitańskie.

Po rewolucji niepodległościowej Port Salut został wyznaczony przez nowe władze jako miejsce, gdzie m.in. mogą osiedlać się Polacy. Nie zachowało się wiele informacji i dokumentów na temat historii polonii w Port Salut, jednakże podczas podróży spotkaliśmy potomków polaków zamieszkujących okolice miasta.

Miejscowość Gri Gri odkryliśmy dzięki informacjom proboszcza Fond de Blansc. Podczas dyskusji dowiedzieliśmy się, że jest tam bardzo stary cmentarz i żyją w niej ludzie o jasnej karnacji skóry. Miejscowość nigdy nie była wymieniana w gronie tych "polonijnych", dlatego postanowiliśmy to sprawdzić.